HUNSRIK 1057

WEETSE ore WAYTSE TAACH

Ouça o áudio >>>>

 

Am 10 noofëmper is te Weetse Taach. Tii khëner sin xon tsayt 10.000 yoer foer Kristus keplanst këp im Mitle Oriënt. In tëne tsayte, hon ti friirixe foleke ti weetse khëner kës in en praay mit fix, kastanye, fruchte un waser.
Ti arkeolooke pewayse tas ti weets plansung orikinaal is fon Siiria, Yortaanye, Turkii un Irak. Tas proot, te pekhanteste ës mitel, waar pay em ëjypte folek inwëntëyert këp 4.000 yoer foer Kristus, mit en mase keerung woo mit weetse meel aan kemënkt këp waar.
Umkefëyer 8.000 yoer tsurik, is en ferënerung ore hypritisatsioon pasëyert, un als resultaat sin weetse mit kreesere soome kewakst. Awer kraat tëswëche, khont te wint nime ti soome ferxtraue, un soo, teet tas sich nët mee ferprayte, awer khënt mee ëse protutseere fer ti mënxheet un, wërklich, hot kreesere susës kemach wii anere naarungs mitle woo kleenere soome hate.
Te weets is im Brasil aan khom in 1534, mit Martin Afonso de Souza in São Paulo. Awer te hayse kliima hot tas sich nët ferprayte kelos. Ploos an te tswët hëleft fom XVIII Yoerhunert sin ti plansunge foran kang im RS un PR wëche em khëltere kliima.
Hayt tuut te Brasil umkefëyer sëks milioone(6.000.000t.) thone weets es yoer protutseere un tuut noch fier milioone thone(4.000.000t.) importeere fon auslant. Te weetes is, hayt tsuu taach, te tswëte naarungs mitle woo te mëyerxt penutst wërt uf te wëlt, saat ti FAO – Orkanisatsioon fon te ONU fer ti Akrikultuur un Naarung.
Xeene kruus aus Thee Walt.